It is the person you imagine yourself to be that suffers, not you. Dissolve it in awareness. It is merely a bundle of memories and habits. From the awareness of the unreal to the awareness of your real nature there is a chasm which you will easily cross, once you have mastered the art of pure awareness.
Sri Nisargadatta Maharaj
De “Tijger van Bombay”, zoals hij door sommigen genoemd werd, was een reus onder de Indiase meesters. Hij bracht veel leraren voort die in het westen furore hebben gemaakt, waar onder ook een aantal van de belangrijkste Nederlandse Advaita leraren, Wolter Keers, Douwe Tiemersma, Alexander Smit e.a..
Ook bij Sri Nisargadatta Maharaj stond de vraag ‘Wie ben ik’ centraal. Niet ons tijdelijk ‘ik’, dat we ook als persoon of ego omschrijven, maar onze wezenlijke kern: Het ‘Ik’ dat alles ziet en bevat, Dat-wat-we-wezenlijk zijn, maar wat geen eigenschappen bevat.
Wij zijn bewustzijn, ofwel het Zijn zelf. Er is geen (persoonlijk) ik en de ander. Onze persoon en de wereld komen op in Bewustzijn. Bewustzijn is geen eigenschap van de persoon, maar de persoon is een manifestatie van dat Bewust Zijn. Zijn is altijd Nu. Verleden en toekomst zijn producten van het denken. Zo bezien zijn het spookverschijningen. Je herinnert je wat je hebt meegemaakt, maar je weet niet hoe de film afloopt. Nu is Nu. Daarnet is een herinnering, wat een product van het denken is en straks is een verwachting, wat ook een projectie van het denken is. Denken is geen Zijn. Denken kan worden waargenomen, dus dat ben je nooit zelf.
Het gevoel “Ik ben”, ik besta moet op advies van Nisargadatta centraal in aandacht blijven. Maar ook dit is nog niet het ultieme eindpunt, want wie of wat is het dat zich bewust is van “Ik ben”??? Want dit gevoel ontlenen wij aan aanwezigheid temidden van gewaarwordingen van verschijnselen. Uiteindelijk is er een staat waar er geen Zijn is, waar geen beweging is, waar niets te vinden is. Zolang wij ons bewust blijven van bewegingen in de wereld en van de plek van waar uit wij waarnemen (lichaam, denken voelen), moeten wij ons blijven afvragen wie of wat het is die de voorwaarde is van dit bewustzijn. Wij hebben dan onszelf als persoon, als ego ver achter ons gelaten.
Maar blijf niet buiten je zoeken. Zoek niet in de verschijnselen, want daarmee treedt je weer uit jeZelf. Dan heb je weer de zoeker gecreëerd. Denk niet, verblijf in het Zijn, in de de onmiddellijkheid, de authenticiteit van het moment. Focus niet op de verschijnselen, maar verblijf in die ruimte waar je aanwezig bent. Want dit is al je thuis. Je kan niet via je huidig bewustzijn een ander hoger soort bewustzijn ontdekken, want je bent ‘Dat’ al, je bent al de Bron, of je je dat nu realiseert of niet.
Realisatie kan volgens Nisargadatta plotseling zijn of het kan langzaam groeien. Maar de omwenteling is ineens. Angst verdwijnt en tevreden zijn verschijnt permanent. Hoe dat gaat is niet te manipuleren. Wij kunnen contact krijgen met het Ongekende door keuzeloos gewaarzijn. Nogmaals, blijf bij het gevoel van Ik-ben. Ben jij jouw buurvrouw? Nee, zal je zeggen. Voor 100% zeker niet! Dat wat je zo zeker maakt van jouw antwoord is het gevoel van jouw zijn, jouw aanwezigheid. “Ik ben er toch???”. Je bent er, en daarom ervaar je dit alles. Daar moet je bij blijven. Je niet laten verleiden om weer mee te gaan met alle verleidingen van de wereld.
Blijf helemaal in het Hier en Nu. Er is niets anders.
Je kan dus niets doen om het eindresultaat te beïnvloeden:
“Het eindpunt van de yoga is de realisatie van onafhankelijkheid. Alles wat gebeurt, gebeurt in -en overkomt aan- denken en voelen, maar niet aan de bron van het ‘Ik ben’. Als je je eenmaal realiseert dat alle dingen vanzelf gebeuren (of je ze nu noodlot, Gods wil of puur toeval noemt), blijf jij enkel nog over als de waarnemer, vol begrijpen en vreugde, onaangetast”
“Wat de tijd geschapen heeft zal zal de tijd ongedaan maken”.
Er zijn mensen die het griezelig vinden te bedenken dat alles vast ligt of althans dat het niet in jouw handen ligt. En ik dan??? Maar wanneer je naar een film kijkt wordt je ook ontroerd of je kan niet wachten tot je weet hoe die roman af loopt. Je komt er achter dat je in wezen niet verschilt van de acteurs in een film. Je kan immers voortdurend bewust zijn van ‘jezelf’ in actie, in een wereld die je maar nauwelijks of niet naar jouw hand kan zetten. Het leven wordt dan beleven. In feite verandert er niet veel, anders dan de realisatie dat je er niet meer druk om hoeft te maken. De illusie van de Doener valt weg.
Dat gevoel van “Ik ben” is dus erg cruciaal om te begrijpen. Nisargadatta zegt daar o.m. het volgende over:
The Sense of “I am” (Consciousness)
1) When I met my Guru, he told me: “You are not what you take yourself
to be. Find out what you are. Watch the sense ‘I am’, find your real
Self.” I obeyed him, because I trusted him. I did as he told me. All
my spare time I would spend looking at myself in silence. And what a
difference it made, and how soon!
2) My teacher told me to hold on to the sense ‘I am’ tenaciously and not
to swerve from it even for a moment. I did my best to follow his
advice and in a comparatively short time I realized within myself the
truth of his teaching. All I did was to remember his teaching, his
face, his words constantly. This brought an end to the mind; in the
stillness of the mind I saw myself as I am — unbound.
3) I simply followed (my teacher’s) instruction which was to focus the
mind on pure being ‘I am’, and stay in it. I used to sit for hours
together, with nothing but the ‘I am’ in my mind and soon peace and
joy and a deep all-embracing love became my normal state. In it all
disappeared — myself, my Guru, the life I lived, the world around
me. Only peace remained and unfathomable silence.
Uit: http://www.nisargadatta.net/
Kennis heeft volgens Nisargadatta geen enkele betekenis bij het ontwaken. In het artikel van Philipe Renard wordt dit uiteengezet. Het heeft geen zin passages er van over te schrijven of samen te vatten. Er valt m.i. niets aan te te voegen of af te dingen. Vervolgens is de Meester weer aan het woord:
November 9, 1980
The one who has fully investigated himself, the one who has come to understand, will never try to interfere in the play of consciousness. There is no creator with a vast intellect as such; all this play is going on spontaneously. There’s no intellect behind it, so don’t try to impose yours to bring about any change; leave it alone. Your intellect is a subsequent product of this process, so how can your intellect take charge of or even evaluate, the whole creation? Investigate your self; this is the purpose of your being.
Spirituality is nothing more that understanding this play of consciousness — try to find out what this fraud is by seeking its source.
Uit: http://www.prahlad.org/gallery/consciousness_absolute.htm
Ofwel in mijn woorden: het deel kan het geheel niet (om)vatten, het gevolg kan zijn oorzaak niet begrijpen, het object kan het subject niet kennen. Onmogelijk! In wezen kan je dus niets doen. De persoon is als tijdelijke en beperkte constructie niet in staat het subject te kennen en te doorgronden. Het denken heeft geen enkele toegang tot dit Domein. De persoon kan zich alleen bewust worden van zijn positie, begrijpen of inzien dat al zijn acties ingebed zijn in iets groters, in een voorwaardelijke ruimte. Hij kan zelfs van leraren vernemen dat zijn bewuste aanwezigheid reeds het Gezochte is. Maar je kan niet zoeken naar Wat Je Bent. Het ‘I am” is nog steeds iets wat ervaren wordt. Er is dus nog iets anders dat zich bewust is van ‘I am’. Dat is Aanwezigheid. De Absolute Staat. Je kan daar enkel in verblijven.
Je Bent het, want je bent gewaar. Maar er zijn geen kenmerken. Je kan het niet kennen. En het ware subject doet niets, want het Subject is onkenbaar. Het is niet Iets, het is het beroemde Niets, Niet-Iets. Er valt in feite niets van zijn werking waar te nemen. Het is er, want ik ben er. Meer valt er eigenlijk niet over te zeggen….
En wanneer alles rijp is, wanneer het je toe-valt, wanneer Genade jouw deel is, dan kan ineens de illusie openbarsten. Dan is er het inzicht dat je niet verschilt van de leraar, dat je niet verschilt van de wereld, dat alles Eén is.
Voor de fijnproevers een stukje uit een interview met David Godman (zie voor de volledige weergave de link van Godman). Het gaat over de vraag van Godman aan Nisargadatta hoeveel leerlingen van hem verlicht zijn geraakt. Ooit noemde hij alleen Maurice Friedman, een Poolse ingenieur die jaren bij Nisargadatta verbleef en die het beroemde boek ‘I am That’ samen stelde. Een echte jñani, dus. Eén van de weinigen die Nisargadatta daarnaast erkende was een zekere Rudi, een onbekende Canadees, waar later niet veel meer van vernomen is.
Rudi was in gesprek met de meester en dat ging van jetje:
…………………………
At some point Maharaj asked him, ‘Have you witnessed your own death?’ and Rudi replied ‘No’.
Maharaj then launched into a mini-lecture on how it was necessary to witness one’s own death in order for there to be full realisation of the Self. He said that it had happened to him after he thought that he had fully realised the Self, and it wasn’t until after this death experience that he understood that this process was necessary for final liberation. I hope somebody recorded this dialogue on tape because I am depending on a twenty-five-year-old memory for this. It seems to be a crucial part of Maharaj’s experience and teachings but I never heard him mention it on any other occasion. I have also not come across it in any of his books.
Maharaj continued to pester Rudi about the necessity of witnessing death, but Rudi kept quiet and just smiled beatifically. He refused to defend himself, and he refused to be provoked. Anyway, I don’t think he was in any condition to start and sustain an argument. Whatever state he was in seemed to be compelling all his attention. I got the feeling that he found articulating even brief replies hard work.
Finally, Rudi addressed the question and said, ‘Why are you getting so excited about something that doesn’t exist?’ I assumed he meant that death was unreal, and as such, was not worth quarrelling about.
Maharaj laughed, accepted the answer and gave up trying to harass him:
‘Have you ever had a teacher like me?’ demanded Maharaj, with a grin.
‘No,’ replied Rudi, ‘and have you ever had a disciple like me?’
They both laughed and the dialogue came to an end.
Nisargadatta was de ultieme spiegel voor het bewustzijn van zijn bezoekers. Elke poging van zijn bezoekers om vanuit het denken te redeneren werd door hem radicaal onderuit-gehaald, soms met geduld, maar soms ook compromisloos. Het is hier geen kleuterklas””, zei hij dan en hij stuurde weer een aantal mensen weg, die het toch nooit zouden begrijpen.
Ernst en serieus zelfonderzoek waren volgens hem de sleutel. Zelfonderzoek is niet iets zomaar als hobby er even bij te nemen, maar het gaat om een volkomen open en immer beschikbaar zijn voor de vraag wie je in wezen bent.
Maar diegenen die denken en hopen dat zij even in dit leven de status van Jñani zullen bereiken biedt deze bladzijde weinig troost. De hoge pieken die hier in deze rubriek aan het woord komen, zijn zeldzaam. Maar -zoals elders betoogd- er bestaat geen onafhankelijke persoon die het zelf allemaal doet. Het maakt allemaal deel uit van de gang des levens, ook dit gegrepen worden door de sterke en niet-aflatende behoefte aan zelfrealisatie. Geen wilsinspanning zal je het diploma geven, maar niets doen houdt je in onwetendheid.
Alleen zelfonderzoek voldoet.
En dan nu de uitsmijter van een dan inmiddels stervende Nisargadatta.
Although thoughts come and go, the jnani is not concerned. Thoughts will come in consciousness; witnessing also takes place in consciousness. You must have the conviction that you are consciousness. Thereafter there is nothing for you to do; leave it to the consciousness to do what is to be done. Whatever happens, happens spontaneously.
Tekst: Rob Ek